Topdog / Underdog

Μεταφράζω ένα κομμάτι από το εξαιρετικό βιβλίο The Change Leader - Using a Gestalt Approach with Work Groups. Δίνει πολύτιμες κατευθύνσεις για δουλειά στους οργανισμούς σχετικά με το δίπολο που στα αγγλικά αποκαλείται Topdog / Underdog.

Σκεφτείτε την τελευταία φορά που καθίσατε να προγραμματίσετε και να στοχοθετήσετε όλα αυτά που θέλετε να αλλάξετε στο νέο έτος... Το κρατήσατε; Όπως και πολλοί ενήλικοι σαν εμένα, σταμάτησα να προγραμματίζω γιατί δεν κρατάω τους περισσότερους από τους στόχους που θέτω.

Χρησιμοποιώντας την υπόθεση ότι όλα τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά λειτουργούν μέσω των αντιθέτων, μια τέτοια διάσταση είναι και αυτό που αποκαλείται στα αγγλικά topdog / underdog. Αυτό είναι που σταματά τους περισσότερους ανθρώπους να τηρήσουν τις υποσχέσεις που θέτουν στις αρχές του έτους και από το να πραγματοποιήσουν αυτά που θέλουν μέσω προγραμμάτων αυτο-βοήθειας.

 Το TopDog (σ.τ.Μ.: σκοπίμως δε μεταφράζεται ο όρος καθώς αποτελεί ορολογία σε αυτό το περιεχόμενο) είναι το μέρος σας που στεγάζει τη δύναμή σας. Σας δίνει όλες τις ιδιότητες για να πάρετε αυτό που χρειάζεστε, δηλ. ώθηση, αντοχή, φιλοδοξία, ανάληψη ρίσκου και την ανάγκη επίτευξης (αλλαγή). Όλες οι ανάγκες της αυτοβελτίωσης (π.χ. κόψιμο τσιγάρου, χάσιμο 10 κιλών, το να πάρει κανείς ένα επιπλέον πτυχίο) όλα στεγάζονται σε αυτό το μέρος σας.

Το UnderDog  είναι το μέρος σας που στεγάζει την αντίσταση. Η λειτουργία του είναι να σας κρατάει ασφαλείς και ζωντανούς. Έχει να κάνει με χαρακτηριστικά όπως οι ανάγκες για ασφάλεια, άνεση, θεραπεία και την επιθυμία για μια ιεραρχία και έναν τρόπο που γίνονται τα πράγματα.

Το TopDog θα σας βάλει στο δρόμο της επιτυχίας, ωστόσο το UnderDog θα επεμβαίνει συνεχώς για να σας χαλάει το ταξίδι. Π.χ. δεσμεύεστε να έχετε περισσότερη κατανόηση και επικοινωνία με τους συνεργάτες σας, αλλά περιμένετε μέχρι τελευταία στιγμή για να δηλώσετε ότι δεν είστε ευχαριστημένος με τη δουλειά που έχει γίνει.

Με το που θα συμβεί μια αποτυχία, υπάρχει μια έξαρση ενοχής και αυτό-υποτίμησης και μια μεγαλύτερη πεποίθηση και προσπάθεια να "εξαλειφθεί" το πρόβλημα την επόμενη φορά. Αυτό συνεχώς συνεχίζεται μέχρις ότου σταδιακά να παραδεχθείτε την ήττα σας.

Με το που θα αθετηθεί μια στοχοθέτηση για τη βελτίωση κάποιου πράγματος ή του εαυτού σας, υπάρχει η τάση για το topdog να προσπαθήσει να εξοντώσει το underdog. Αν και το topdog χαρακτηρίζεται από επιμονή, κίνητρο και φιλοδοξία, και το underdog από την ανάγκη για σιγουριά και άνεση, αν η σύγκρουση μεταξύ τους συνεχιστεί για αρκετό καιρό, το underdog είναι αυτό που πάντα κερδίζει!

Το δίπολο topdog/underdog περιγράφει το πόσο διατεθειμένοι είστε να κυνηγήσετε αυτό που θέλετε σε αντιπαράθεση με το πόσο ρίσκο είστε διατεθειμένοι να αναλάβετε. Το topdog σας πηγαίνει εκεί που θέλετε να πάτε, αλλά είναι το underdog που σας κρατάει ζωντανούς. Το underdog θα σας σταματήσει από το να αναλάβετε πάρα πολλά, από το να βάλετε υπερβολικούς στόχους και από το να δεσμευτείται σε πράγματα που δεν είναι σε τελική ανάλυση για το ουσιαστικό συμφέρον σας. Για παράδειγμα, είναι το topdog το οποίο υπόσχεται ότι δεν θα δεχθεί άλλη πίεση από το αφεντικό σε μια συνάντηση στελεχών, και είναι το underdog που εμποδίζει στη φωνή να βγει προς τα έξω πριν καταφέρετε να πείτε αυτά που θέλετε στο αφεντικό σας και να διαπράξετε οργανωσιακή "αυτοκτονία".

Αν το topdog έχει εξολοθρεύσει το underdog τότε δημιουργείται μια επικίνδυνη κατάσταση όπου το άτομο παίρνει ρίσκα χωρίς να υπολογίζει το κόστος, αντιμετωπίζει κατά μέτωπο όλα τα άτομα ανεξαρτήτως θέσεως και συμπεριφοράς, και τείνει να βλέπει τον εαυτό του ως αθάνατο. Αυτό όμως οδηγεί το άτομο είτε στο να "αυτοκαταστραφεί" (στο οργανωσιακό πλαίσιο) είτε ο οργανισμός να τους κάνει πέρα.

Από την άλλη, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στους οργανισμούς που το underdog τους έχει εξολοθρεύσει το topdog. Σε αυτή την περίπτωση τα άτομα δεν παίρνουν ρίσκα, δεν έχουν απόψεις διαφορετικές από της πλειοψηφίας, δεν κάνουν εθελοντικά τίποτα και δεν αφήνουν σημάδια για το αν ήταν την προηγούμενη εβδομάδα παρόντα ή όχι.

Είναι σημαντικό να αντιληφθεί κανείς ότι χρειάζεται και το topdog και το underdog για να είναι αποδοτικός. Αντί για να τα έχει σε συνεχή αντιπαράθεση μεταξύ τους, το κόλπο είναι να τα ενσωματώσει και να μπορέσει να τα κάνει να συνεργάζονται. Για παράδειγμα, αντί να χάσει κανείς δέκα κιλά, μπορεί να χάσει δύο και να αποφασίσει αν θέλει να συνεχίσει ή όχι. Αντί κανείς να δέχεται δημοσίως να τον προσβάλει κάποιος ανώτερος και να το καταπίνει ή δημοσίως να αντιπαρατεθεί μαζί του, μπορεί να βρει ένα χρόνο και μέρος για να εκφράσει αυτό που νιώθει και να βρουν μαζί έναν τρόπο για το πως μπορεί η σχέση να λειτουργήσει καλύτερα και για τους δύο.

Μπορείτε να αναγνωρίσετε καταστάσεις που ήταν παρόντα αυτά τα δύο χαρακτηριστικά; (στη συμπεριφορά, στα συναισθήματα, στην εμπειρία ζωής σας)