Μπορεί να αναρωτηθεί κανείς για το πως µπορούν οι δύο αυτοί τοµείς – το θέατρο και το µάνατζµεντ – να μπορούν να έρθουν κοντά, και το ένα να προσφέρει στο άλλο. Ίσως επίσης υπάρχει η αναρώτηση για το πώς το θέατρο µπορεί να προσφέρει τεχνικές για την διοίκηση των ανθρώπων και την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναµικού. Ένα τέτοιο ερώτηµα ευσταθεί στην περίπτωση που κάποιος µείνει σε ένα πρώτο επίπεδο όπου οι δύο τοµείς φαίνονται να απέχουν αρκετά, ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Σε χώρες όμως που ευδοκιμεί η επιστήμη του µάνατζµεντ, όπως για παράδειγµα η Αµερική και το Ηνωµένο Βασίλειο, έχει αρχίσει να καλλιεργείται στη συλλογική συνείδηση µια τέτοια σύνδεση µε αποτέλεσµα η σχέση µεταξύ της δραµατικής τέχνης και του µάνατζµεντ να θεωρείται σε µεγάλο βαθµό «φυσιολογική» χωρίς να προξενεί ιδιαίτερα ερωτηµατικά. Υπάρχει ευρύτατη βιβλιογραφία που εξετάζει τη σύνδεση αυτή από διάφορες οπτικές γωνίες. Για παράδειγµα ο Jackson (1995) αναφέρει την επιµόρφωση του διοικητικού προσωπικού του BBC όπου µπόρεσε να δει από κοντά τις θεατρικές δεξιότητες που θα µπορούσαν να βρουν εφαρµογή στις επιχειρήσεις, όπως την παρουσίαση του εαυτού, την προβολή της αυτοπεποίθησης και της εµπιστοσύνης, την καθαρή ηγεσία και την οµαδική εργασία µε σκοπό.
Οι τεχνικές που βασίζονται στο θέατρο µπορούν να αποτελέσουν οχήµατα που θα οδηγήσουν προς οποιαδήποτε κατεύθυνση κριθεί απαραίτητο. Το θέατρο έχει την ικανότητα να είναι ρευστό, αυθόρµητο, ευέλικτο µε αποτέλεσµα να αποτελεί το ιδανικό εργαλείο για την παρουσίαση πληροφοριών οι οποίες ψυχαγωγούν αλλά και παράλληλα, να απευθύνεται σε επίµαχα ζητήµατα του χώρου εργασίας µειώνοντας το ενδεχόµενο αντιδικιών, ακόµα και να µεταµορφώνει µε την κατάλληλη χρήση του οργανωσιακές κουλτούρες (George et al., 2000).
Η ιδέα του θεάτρου έχει εισαχθεί στις οργανωσιακές µελέτες µε τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικούς τρόπους:
α) µε τη χρήση θεατρικών κειµένων για να ενηµερώσει και να παρουσιάσει προγράµµατα ηγεσίας,
β) µε την χρήση θεατρικών παιχνιδιών και δραστηριοτήτων τα οποία προέρχονται από θεατρικές διαδικασίες πρόβας για να διεγείρουν και να δώσουν ζωή στα προγράµµατα επιµόρφωσης µέσω του «δραµατισµού» (dramatism), µια αναλυτική προοπτική η οποία υιοθετεί µια οντολογική θέση και θεωρεί ότι η κοινωνική και οργανωσιακή ζωή είναι θέατρο
γ) µέσω της δραµατουργίας η οποία θεωρεί ότι η κοινωνική και η οργανωσιακή ζωή µπορεί να αντιµετωπιστεί µεταφορικά σα να επρόκειτο για θέατρο· και τέλος,
δ) µέσω µιας προσέγγισης που περιγράφεται µε διάφορους τρόπους όπως οργανωσιακό, επαναστατικό, επιχειρησιακό θέατρο ή θέατρο καταστάσεων (corporate, situation, radical or organizational theatre) το οποίο δεν αντιµετωπίζει το θέατρο ως πηγή γνώσεων, ως οντολογία ή ως µεταφορά αλλά ως τεχνολογία (Clark & Mangham, 2004).
Το ανθρώπινο ενδιαφέρον στο θέατρο βρίσκεται στην εκµάθηση του πως οι περιστάσεις και οι καταστάσεις θα εξελιχθούν καθώς οι χαρακτήρες αλληλεπιδρούν µεταξύ τους, χρησιµοποιώντας λογική και συναίσθηµα για να δοµήσουν και να αλλάξουν τις αξίες τις δικές τους και των άλλων. Στα πλαίσια αυτής της πρότασης αναπτύχθηκε και η θεωρία του δράµατος ως µια γενίκευση της θεωρίας παιγνίων (Howard, 1994) για να µπορέσει να κατανοηθεί το ξεδίπλωµα µιας κατάστασης µέσω των εσωτερικών πιέσεων που οι χαρακτήρες κουβαλούν και «τοποθετούν» ο ένας στον άλλο (Bryant, 2002).
Όπως λέει και ο Shakespeare, «όλος ο κόσµος είναι µια σκηνή και όλοι οι άνθρωποι απλώς ηθοποιοί». Ο καθένας «παίζει» την πραγµατική του ζωή και υποδύεται πολλούς και διαφορετικούς ρόλους, που σχετίζονται συνειδητά ή ασυνείδητα µε τον έλεγχο των εντυπώσεων που προσπαθούν να κερδίσουν οι άνθρωποι στις µεταξύ τους καθηµερινές συναντήσεις (encounters) (Goffman, 1961).
Κατά το χειρισµό αυτών των εντυπώσεων λοιπόν το άτοµο παρουσιάζει την εικόνα που – ανάλογα µε την περίσταση – προσπαθεί να επιβάλει στους άλλους ή που οι άλλοι επιθυµούν να δουν. Καθηµερινά, από τις πιο τυπικές ως τις πιο κρίσιµες και σοβαρές συναντήσεις, το άτοµο δίνει παραστάσεις και βρίσκεται κάτω από τα φώτα της ράµπας, δηλαδή κάτω από το βλέµµα και τον έλεγχο των άλλων. Ο φόβος της αποποµπής και του στιγµατισµού από τους άλλους αναγκάζει τα άτοµα να κινηθούν και να προσαρµοσθούν στα συλλογικά πλαίσια, βάσει των οποίων πρέπει να εναρµονίσουν τις ατοµικές τάσεις πραγµάτωσης και τις παρορµήσεις τους, δηλαδή την ατοµική και κοινωνική δοµή που διαµορφώθηκε µέσα από τα πρότυπα συµπεριφοράς κατά τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης στην οικογένεια και στην κοινωνία (Λέτσιος, 2001). Υπό αυτό το πρίσµα µπορούµε να καταλάβουµε τη σηµασία που έχει η µελέτη του «θεάτρου» µέσα στο εργασιακό περιβάλλον.
Υπόσχομαι περισσότερα για αυτή την οπτική σε επόμενες αναρτήσεις! Επειδή το παρόν αποτελεί προϊόν πρωτότυπης εργασίας, σας παρακαλώ να κάνετε αναφορά στην παρακάτω πηγή: Λιώτας Ναούμ, Εφαρμογές της Δραματικής Τέχνης στο Μάνατζμεντ του Ανθρώπινου Δυναμικού, Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 2005.
Οι τεχνικές που βασίζονται στο θέατρο µπορούν να αποτελέσουν οχήµατα που θα οδηγήσουν προς οποιαδήποτε κατεύθυνση κριθεί απαραίτητο. Το θέατρο έχει την ικανότητα να είναι ρευστό, αυθόρµητο, ευέλικτο µε αποτέλεσµα να αποτελεί το ιδανικό εργαλείο για την παρουσίαση πληροφοριών οι οποίες ψυχαγωγούν αλλά και παράλληλα, να απευθύνεται σε επίµαχα ζητήµατα του χώρου εργασίας µειώνοντας το ενδεχόµενο αντιδικιών, ακόµα και να µεταµορφώνει µε την κατάλληλη χρήση του οργανωσιακές κουλτούρες (George et al., 2000).
Η ιδέα του θεάτρου έχει εισαχθεί στις οργανωσιακές µελέτες µε τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικούς τρόπους:
α) µε τη χρήση θεατρικών κειµένων για να ενηµερώσει και να παρουσιάσει προγράµµατα ηγεσίας,
β) µε την χρήση θεατρικών παιχνιδιών και δραστηριοτήτων τα οποία προέρχονται από θεατρικές διαδικασίες πρόβας για να διεγείρουν και να δώσουν ζωή στα προγράµµατα επιµόρφωσης µέσω του «δραµατισµού» (dramatism), µια αναλυτική προοπτική η οποία υιοθετεί µια οντολογική θέση και θεωρεί ότι η κοινωνική και οργανωσιακή ζωή είναι θέατρο
γ) µέσω της δραµατουργίας η οποία θεωρεί ότι η κοινωνική και η οργανωσιακή ζωή µπορεί να αντιµετωπιστεί µεταφορικά σα να επρόκειτο για θέατρο· και τέλος,
δ) µέσω µιας προσέγγισης που περιγράφεται µε διάφορους τρόπους όπως οργανωσιακό, επαναστατικό, επιχειρησιακό θέατρο ή θέατρο καταστάσεων (corporate, situation, radical or organizational theatre) το οποίο δεν αντιµετωπίζει το θέατρο ως πηγή γνώσεων, ως οντολογία ή ως µεταφορά αλλά ως τεχνολογία (Clark & Mangham, 2004).
Το ανθρώπινο ενδιαφέρον στο θέατρο βρίσκεται στην εκµάθηση του πως οι περιστάσεις και οι καταστάσεις θα εξελιχθούν καθώς οι χαρακτήρες αλληλεπιδρούν µεταξύ τους, χρησιµοποιώντας λογική και συναίσθηµα για να δοµήσουν και να αλλάξουν τις αξίες τις δικές τους και των άλλων. Στα πλαίσια αυτής της πρότασης αναπτύχθηκε και η θεωρία του δράµατος ως µια γενίκευση της θεωρίας παιγνίων (Howard, 1994) για να µπορέσει να κατανοηθεί το ξεδίπλωµα µιας κατάστασης µέσω των εσωτερικών πιέσεων που οι χαρακτήρες κουβαλούν και «τοποθετούν» ο ένας στον άλλο (Bryant, 2002).
Όπως λέει και ο Shakespeare, «όλος ο κόσµος είναι µια σκηνή και όλοι οι άνθρωποι απλώς ηθοποιοί». Ο καθένας «παίζει» την πραγµατική του ζωή και υποδύεται πολλούς και διαφορετικούς ρόλους, που σχετίζονται συνειδητά ή ασυνείδητα µε τον έλεγχο των εντυπώσεων που προσπαθούν να κερδίσουν οι άνθρωποι στις µεταξύ τους καθηµερινές συναντήσεις (encounters) (Goffman, 1961).
Κατά το χειρισµό αυτών των εντυπώσεων λοιπόν το άτοµο παρουσιάζει την εικόνα που – ανάλογα µε την περίσταση – προσπαθεί να επιβάλει στους άλλους ή που οι άλλοι επιθυµούν να δουν. Καθηµερινά, από τις πιο τυπικές ως τις πιο κρίσιµες και σοβαρές συναντήσεις, το άτοµο δίνει παραστάσεις και βρίσκεται κάτω από τα φώτα της ράµπας, δηλαδή κάτω από το βλέµµα και τον έλεγχο των άλλων. Ο φόβος της αποποµπής και του στιγµατισµού από τους άλλους αναγκάζει τα άτοµα να κινηθούν και να προσαρµοσθούν στα συλλογικά πλαίσια, βάσει των οποίων πρέπει να εναρµονίσουν τις ατοµικές τάσεις πραγµάτωσης και τις παρορµήσεις τους, δηλαδή την ατοµική και κοινωνική δοµή που διαµορφώθηκε µέσα από τα πρότυπα συµπεριφοράς κατά τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης στην οικογένεια και στην κοινωνία (Λέτσιος, 2001). Υπό αυτό το πρίσµα µπορούµε να καταλάβουµε τη σηµασία που έχει η µελέτη του «θεάτρου» µέσα στο εργασιακό περιβάλλον.
Υπόσχομαι περισσότερα για αυτή την οπτική σε επόμενες αναρτήσεις! Επειδή το παρόν αποτελεί προϊόν πρωτότυπης εργασίας, σας παρακαλώ να κάνετε αναφορά στην παρακάτω πηγή: Λιώτας Ναούμ, Εφαρμογές της Δραματικής Τέχνης στο Μάνατζμεντ του Ανθρώπινου Δυναμικού, Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 2005.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου