Γεφυρώνοντας τις στρατηγικές αλληλεπιδράσεις (strategic interactions) και τις αλληλεπιδράσεις εγγύτητας (intimate interactions)

Στο σημερινό άρθρο θα δούμε ένα μοντέλο για τους τρόπους με τους οποίους σχετιζόμαστε με τους άλλους.

Το μοντέλο περιλαμβάνει δύο τρόπους που οι άνθρωποι σχετίζονται ο ένας με τον άλλο – τις αλληλεπιδράσεις εγγύτητας και τις στρατηγικές αλληλεπιδράσεις. Οι αλληλεπιδράσεις εγγύτητας είναι αυτές που μας φέρνουν κοντύτερα μέσω του ενδιαφέροντος για το τι νιώθει και τι σκέφτεται το άλλο άτομο. Η πρόθεση και ο στόχος είναι να επιτύχουμε τη σύνδεση με τους άλλους. Η συμπεριφορά αυτή είναι ένας τρόπος να είμαστε μαζί με έναν τρόπο που ισχυροποιούνται όλα τα μέλη της σχέσης – είτε σε ένα πλαίσιο ζευγαριού, ένα πλαίσιο οικογένειας ή ακόμη μια οργανωσιακή σχέση.

Οι στρατηγικές αλληλεπιδράσεις είναι οι τρόποι με τους οποίους τα άτομα ανταλλάσσουν επιρροή όταν ο στόχος είναι να επιτευχθεί ένα έργο. Εδώ, η πρόθεση είναι να χρησιμοποιηθεί η δύναμη που προκύπτει από την ιεραρχία ενώ ενδιαφέρει αρκετά λιγότερο η «ισότητα». Η επίτευξη αυτού του στόχου είναι πρωτίστης σημασίας και, αν και το να συνδεόμαστε είναι επιθυμητό και σε αυτή την περίπτωση, η αμοιβαιότητα δίνει τη θέση της στην επίτευξη του κοινού στόχου. Η ιεραρχία διατηρείται με την προθυμία κάποιου να ηγηθεί και την προθυμία κάποιου να ακολουθήσει.

Για να καταλάβουμε τους διαφορετικούς τρόπους που σχετιζόμαστε είναι σημαντικό να εστιάσουμε σε δύο σημαντικές ιδέες:

• Οι στρατηγικές αλληλεπιδράσεις και οι αλληλεπιδράσεις εγγύτητας αναζητούν τη διατήρηση της σύνδεσης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών. Είναι και οι δύο τρόποι για τη στήριξη μιας σχέσης που υπάρχει και εξελίσσεται. Οι σχέσεις εγγύτητας ενισχύονται από τα συναισθήματα της αμοιβαίας αναγνώρισης και της ενσυναίσθησης σε σχέση με τις ανάγκες των εμπλεκόμενων μερών. Οι στρατηγικές αλληλεπιδράσεις ενισχύονται από την αποδοχή της διαφορετικότητας στο βαθμό ευθύνης και εξουσίας σε σχέση με την επίτευξη των επιθυμητών στόχων.
• Κανείς μπορεί να μελετήσει μια αλληλεπίδραση σε σχέση με αυτόν/αυτήν που την εισάγει και αυτόν/αυτήν που ανταποκρίνεται. Ωστόσο, μια περισσότερο εποικοδομητική οπτική είναι να δει κανείς την αλληλεπίδραση από την οπτική των άρρητων υποθέσεων και συμφωνιών που έχουμε κάνει για το πώς είναι «σωστό» να αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας.
  Όταν π.χ. ένα ηγετικό πρόσωπο αρνείται να απαντήσει τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, η θέση και η διαφορετικότητα της ισχύος που υπάρχει εκ θέσεως ορίζουν ότι οι δημοσιογράφοι συνήθως δέχονται αυτή τη δήλωση και σταματούν την αντιπαράθεση με ερωτήσεις. Από την άλλη, υπάρχουν στιγμές όπου τα πρόσωπα εξουσίας, π.χ. ο διευθυντής μιας εταιρίας αστειεύεται με τους υπαλλήλους, οπότε σε όλους δημιουργείται η αίσθηση ότι είναι «σύντροφοι» οι οποίοι προσπαθούν από κοινού να επιτύχουν ένα στόχο. Χωρίς τις σχέσεις εγγύτητας, θα υπάρχει πολύ επιφύλαξη στο να μπουν σε μια πιο προσωπική και «άκακη» συζήτηση.

Τα συστήματα τα οποία είναι σχεδιασμένα για να φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά όπως είναι τα ζευγάρια και οι οικογένειες, χρειάζονται την υποστήριξη των συμπεριφορών στρατηγικής αν πρόκειται να είναι αποδοτικά και τελικά φροντιστικά για τα μέλη τους. Μια πολύ δεμένη οικογένεια η οποία δε μπορεί να διαχειριστεί τις ιεραρχικές διαφορές των μελών της είναι πολύ συχνά δυσλειτουργική, μη μπορώντας να διαχειριστεί θέματα όπως το μεγάλωμα των παιδιών, τα οικονομικά κτλ. Κατά ανάλογο τρόπο, σχέσεις που έχουν ως στόχο την από κοινού πραγματοποίηση ενός έργου που εστιάζονται πάρα πολύ στο να επιτύχουν διαπροσωπική εγγύτητα και ισχυρές συμμαχίες εγγύτητας θα αντιμετωπίσουν μεγάλες δυσκολίες στο να πραγματοποιήσουν αποδοτικά το έργο τους, ειδικά όταν θα πρέπει να παρθούν δύσκολες αποφάσεις.

Τα συστήματα που είναι σχεδιασμένα για την πραγματοποίηση ενός από κοινού έργου, όπως παραδείγματος χάρη οι επαγγελματικοί οργανισμοί και τα σχολεία, δε μπορεί να είναι αποδοτικοί αν δεν είναι παρούσες οι αλληλεπιδράσεις εγγύτητας. Τα αποδοτικά στρατηγικά συστήματα επαφίενται σε ανταλλαγές σκέψεων, ιδεών, πληροφοριών και συναισθημάτων. Από την άλλη πλευρά, μια οικογένεια που είναι εξαιρετικά αποδοτική στο να εκτελέσει τις δουλειές που πρέπει να γίνουν αλλά της λείπει η συναισθηματική εγγύτητα – που λειτουργεί περισσότερο ως εργασιακό σύστημα – είναι πολύ πιθανό ότι θα αποτύχει στο να πραγματώσει το σκοπό του να παρέχει συναισθηματική φροντίδα και ισχυρή σύνδεση και στήριξη των μελών της.

Μια σύντομη περίληψη των σημαντικότερων σημείων του άρθρου: Nevis, S. M., Beckman, S. and Nevis, E. (2003). Connecting Strategic and Intimate Interactions: The Need for Balance, Gestalt Review, Volume 7, No. 2.