Τέσσερις Τρόποι Ηγεσίας της Αλλαγής

Η ηγεσία της αλλαγής είναι η ικανότητα να προσδιορίσει κανείς και να υλοποιήσει μια αλλαγή καθώς και να προκαλέσει την αποδοχή της από τα υπόλοιπα μέλη μιας ομάδας. Ένας αποτελεσματικός ηγέτης μπορεί να οδηγήσει κάποιον να αποδεχτεί την αλλαγή χωρίς να την "μισήσει" - ή εσάς που την διεκδικήσατε.

Παρακάτω ακολουθούν τέσσερα διαφορετικά στυλ ηγεσίας της αλλαγής.

Αυταρχικό

Στο αυταρχικό στυλ, ο ηγέτης δηλώνει την απαίτηση του και η ομάδα ανταποκρίνεται σε αυτήν. Είναι καλύτερο να χρησιμοποιείται όταν:

• Η απαίτηση είναι σχετικά απλή και υπάρχει μικρό ή καθόλου ενδιαφέρον από την πλευρά της ομάδας,
• Η απαίτηση έρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον και είναι μη διαπραγματεύσιμη (ή δεν υπάρχουν εναλλακτικές).

Παράδειγμα:

Η αυταρχικότητα είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για τη διαχείριση της αλλαγής όταν η αλλαγή δεν είναι ιδιαίτερα σημαντική για κάποιον. Ένα παράδειγμα αποτελεί η επιλογή του χρώματος που θα βαφτούν οι τοίχοι στις τουαλέτες του κτιρίου. Η αυταρχικότητα εξοικονομεί χρόνο και όταν χρησιμοποιείται κατάλληλα μπορεί να μειώσει τις αντιστάσεις στην αλλαγή καθώς οι άνθρωποι δεν ξοδεύουν άσκοπα τον χρόνο τους.

Η αυταρχικότητα είναι επίσης ο κατάλληλος τρόπος για τη διαχείριση της αλλαγής όταν η αλλαγή επιβάλλεται από κάποιον εξωτερικό παράγοντα και δεν υπάρχει η δυνατότητα για τη διαπραγμάτευση των δεδομένων. Παράδειγμα σε έναν οργανισμό μπορεί να είναι μια πολιτική που απαγορεύει το μουστάκι και το γένι για λόγους ασφαλείας κατά τη χρήση μάσκας εργασίας. Το να υπονοήσει κανείς ότι υπάρχει κάποιου τύπου επιλογή στην αλλαγή που εισάγεται στον οργανισμό θα εντείνει την ενόχληση και το αίσθημα ματαίωσης των εργαζομένων. Είναι προτιμότερο να δηλωθεί σε αυτές τις περιπτώσεις ποιες είναι οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν και μετά να επιτραπεί στους εργαζομένους ανοιχτά και με ασφάλεια να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους ώστε να μπορέσει να εκτονωθεί ο πιθανός θυμός ή αντίδραση.

Συμμετοχικό

Στο συμμετοχικό στυλ, ο ηγέτης της αλλαγής εμπλέκεται ενεργά με την ομάδα και διαπραγματεύεται μαζί της την αλλαγή. Είναι κατάλληλη όταν:

• Χρειάζεται η συνεισφορά της ομάδας ώστε να μεγιστοποιηθεί το αποτέλεσμα της αλλαγής
• Αναμένεται ισχυρή αντίσταση ή/και
• Είναι επιθυμητή η αίσθηση ιδιοκτησίας και ευθύνης για την αλλαγή που θα πραγματοποιηθεί.

Παράδειγμα:

Το συμμετοχικό στυλ είναι το στυλ ηγεσίας που χρησιμοποιείται πολύ συχνά επειδή μεγιστοποιεί τις ατομικές συνεισφορές και το αίσθημα ιδιοκτησίας κατά τη φάση της υλοποίησης της αλλαγής. Αυτό το στυλ χαρακτηρίζεται από τη συνεργασία του ηγέτη με την ομάδα για την υλοποίηση. Είναι το στυλ που απαιτεί να σκεφτεί κανείς ποια στοιχεία της αλλαγής είναι διαπραγματεύσιμα και για τα οποία υπάρχει ταυτόχρονα μεγάλη ανάγκη συνεισφοράς από τα μέλη της ομάδας. Ως παράδειγμα είναι μια ομάδα εργαζομένων που δημιουργείται με σκοπό το να προτείνει ιδέες για την μείωση των ατυχημάτων στον χώρο εργασίας.

Η συμμετοχική προσέγγιση είναι πολύ χρήσιμη και όταν υπάρχει μεγάλη αντίσταση στην ανάγκη της αλλαγής. Ένας ηγέτης που ξέρει να δουλεύει με τις αντιστάσεις μιας ομάδας είναι κατάλληλος ώστε να διατηρήσει τον έλεγχο της ομάδας και να συντονίσει τις προσπάθειές της να βρει τρόπους να δουλέψει με τα στοιχεία που μπλοκάρουν την αποδοχή της αλλαγής.

Υποστηρικτικό

Όταν χρησιμοποιεί το υποστηρικτικό στυλ, ο ηγέτης της αλλαγής βοηθά την ομάδα να δημιουργήσει μια διαδικασία για να «αντιμετωπίσει» ή να αποδεχτεί την αλλαγή.

Το υποστηρικτικό στυλ είναι χρήσιμο όταν η ομάδα είναι ικανή να σχεδιάσει και να υλοποιήσει μια αλλαγή αλλά χρειάζεται την υποστήριξη του ηγέτη της αλλαγής για την διενέργεια της συνάντησης. Αυτό μπορεί να συμβαίνει όταν οι σχέσεις και η εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών είναι σχετικά "αδούλευτες". Παράδειγμα αποτελεί όταν μια ομάδα εργασίας είναι σχετικά καινούρια και τα μέλη της δεν ξέρουν ακόμη καλά το ένα το άλλο ώστε να έχουν αναπτύξει μεταξύ τους γερά θεμέλια στην επικοινωνία τους ή εμπιστοσύνη. Ο ηγέτης της αλλαγής εστιάζει στη διαδικασία της ομάδας καθώς δουλεύει την αλλαγή και φροντίζει έτσι ώστε να μιλήσουν όλοι. Επίσης προσέχει ώστε η διαχείριση της σύγκρουσης να γίνεται ομαλά και η ατμόσφαιρα να είναι σχετικά ασφαλής. Ο ηγέτης της αλλαγής δεν παρεμβαίνει στην υλοποίηση της αλλαγής.

Μία δεύτερη χρήση αυτού του στυλ αφορά την περίπτωση που η ομάδα χρειάζεται βοήθεια ή υποστήριξη για να υλοποιήσει μια αλλαγή και ο ηγέτης της αλλαγής γνωρίζει πώς να το κάνει αυτό. Παράδειγμα αποτελεί η αλλαγή ενός τμήματος σε ένα καινούριο πρόγραμμα λογισμικού το οποίο αποτεί πρόσβαση σε πόρους της εταιρίας για την επιμόρφωση του προσωπικού.

Μη παρεμβατικό (laissez faire)

Στο στυλ αυτό, ο ηγέτης της αλλαγής περιγράφει την αλλαγή ή την ανάγκη για αλλαγή, απαντάει σε ερωτήσεις, θέτει όρους και όρια και στη συνέχεια αφήνει την ομάδα μόνη της. Είναι χρήσιμο το στυλ αυτό όταν η ομάδα είναι πολύ καλή στο να λειτουργεί από μόνη της και υπάρχει μικρή ή καθόλου αντίσταση στην αλλαγή. Παράδειγμα είναι μια πολύ αποδοτική ομάδα έρευνας και ανάπτυξης από την οποία ζητείται να ανταποκριθεί γρήγορα στις αλλαγές που έχει θέσει ένας πελάτης σε σχέση με τις προδιαγραφές ενός λογισμικού υπό κατασκευή. Σε αυτή την περίπτωση, ο ηγέτης της αλλαγής μπορεί να μην έχει την κατάλληλη γνώση σε σχέση με τα υπόλοιπα μέλη. Αυτή η προσέγγιση αποδίδει ιδιαίτερα όταν τα μέλη της ομάδας έχουν τις κατάλληλες διαπροσωπικές δεξιότητες για να δουλέψουν καλά μαζί.